Adli Yargı Hakimliği
Adli Yargı Hâkimliği Sınavı KPSS şartı gerektirmeyen, herhangi bir dil puanı istemeyen, Adalet Bakanlığı bünyesinde görev alacak Adli Yargı Hakim ve Savcı adaylarını belirlemek üzere yapılan bir sınavdır. Bu sınava yalnızca Hukuk Fakültesi mezunları ile yabancı bir hukuk fakültesini bitirip Türkiye’deki hukuk fakülteleri programlarına göre eksik kalan derslerden sınava girip başarıyla verenler katılabilir. Bu sınavdan ÖSYM sorumlu olmakla birlikte sınav Ankara’da yapılmaktadır.
Sınava Katılım İçin Adaylarda İstenilen Nitelikler
Adayların Nitelikleri
a)Türk vatandaşı olmak,
b)Giriş sınavının yapıldığı tarih itibariyle otuz beş yaşını doldurmamış olmak,
c)Adli yargı adayları için; hukuk fakültesinden mezun olmak veya yabancı bir hukuk fakültesini bitirip de Türkiye‘deki hukuk fakülteleri programlarına göre eksik kalan derslerden sınava girip başarı belgesi almış bulunmak,
İdarî yargı adayları için; hukuk fakültesinden mezun olmak veya yabancı bir hukuk fakültesini bitirip de Türkiye’de hukuk fakülteleri programlarına göre eksik kalan derslerden sınava girip başarı belgesi almış bulunmak, hukuk fakültesinden mezun olanlar dışından alınacak adaylar bakımından her dönemde alınacak aday sayısının %20’sini geçmemek üzere ihtiyaç oranında, hukuk veya hukuk bilgisine programlarında yeterince yer veren siyasal bilgiler, idarî bilimler, iktisat ve maliye alanlarında en az dört yıllık yüksek öğrenim yapmış veya bunlara denkliği kabul edilmiş yabancı öğretim kurumlarından mezun olmak,
ç) Kamu haklarından yasaklı olmamak,
d)Askerlik durumu itibariyle askerlikle ilgisi bulunmamak veya muvazzaflık hizmetini yapmış yahut ertelenmiş veya yedeğe geçirilmiş olmak,
e)Hakimlik ve savcılık görevlerini sürekli olarak yurdun her yerinde yapmasına engel olabilecek vücut ve akıl hastalığı veya engelliliği, alışılmışın dışında çevrenin yadırgayacağı şekilde konuşma ve organlarının hareketini kontrol zorluğu çekmek gibi engeli bulunmamak,
f)Taksirli suçlar hariç olmak üzere, üç aydan fazla hapis veya affa uğramış olsa bile devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyet kırıcı bir suçtan veya kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, devlet sırlarını açığa vurma suçlarından dolayı hükümlü bulunmamak veya bu suçlardan veya taksirli suçlar hariç olmak üzere üç aydan fazla hürriyeti bağlayıcı cezayı gerektiren bir fiilden dolayı soruşturma veya kovuşturma altında olmamak,
g)Yazılı yarışma sınavı ile mülakatta başarı göstermek,
h)Hakimlik ve savcılık mesleğine yakışmayacak tutum ve davranışlarda bulunmamış olmak,
ı) Avukatlık mesleğinden adaylığa geçmek isteyenler için; diğer şartları taşımakla birlikte, mesleklerinde fiilen en az üç yıl çalışmış, giriş sınavının yapıldığı tarih itibariyle kırk beş yaşını doldurmamış ve kendi aralarında yapılacak olan yazılı yarışma sınavında ve mülâkatta başarılı olmak şarttır.
Adayların Sınavlarda Tabii Oldukları Bölümler Nelerdir?
Sınavlarda tüm sorular çoktan seçmeli olacaktır ve yanlış yapılan sorular doğruyu götürmez.
Genel Kültür Genel Yetenek Adli Yargı Hakimliği sınavı yazılı ve sözlü olmak üzere iki aşamadan oluşur. Yazılı sınav ÖSYM tarafından test usulüyle yapılır. Sınavda adaylara 30 sorudan oluşan Genel Yetenek ve Genel Kültür Testi ile 70 sorudan oluşan Alan Bilgisi Testi uygulanmaktadır.
24 Ekim 2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7188 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunun ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunun bazı maddelerinde değişiklik yapılmıştır. Yapılan bu değişiklik sonrası müfredata Adli Yargı Hakimliği sınavına girecek olan adaylar için İş Hukuku dersi eklenmiştir. Yeni düzenlemeye göre 2. Kitapçık (Adli Yargı kitapçığı) ve 4. Kitapçık ( Avukat-Adli Yargı kitapçığı) ‘larda yer alan Borçlar Hukuku, Ceza Hukuku, Ceza Yargılama Usulü, Ticaret Hukuku ve İcra-İflas Hukuku derslerinin soru sayısı 6 adete düşürülürken, 5 adet İş hukuku sorusu ilave edilmiştir
1.Kitapçık: Tüm adaylar için ortak ve zorunlu testlerden oluşur.
Genel Yetenek ve Genel Kültür Testi: Türkçe, Matematik, Türk Kültür ve Medeniyetleri, Atatürk İlkeleri
ve İnkılap Tarihi ve Temel Yurttaşlık Bilgisi konularıyla ilgili çoktan seçmeli sorular ile;
Ortak Alan Bilgisi Testi: Anayasa Hukuku, İdare Hukuku, İdarî Yargılama Usulü, Hukuk Yargılama Usulü ve Medeni Hukuk konularıyla ilgi çoktan seçmeli sorulardan oluşur.
2.Kitapçık: Adli Yargı Sınavına başvuran adaylar tarafından çözülecek testten oluşur.
Adli Yargı Testi: Borçlar Hukuku, Ceza Hukuku, Ceza Yargılama Usulü, Ticaret Hukuku, İcra ve İflas Hukuku, İş Hukuku konularıyla ilgili çoktan seçmeli sorulardan oluşur.
Adli Yargı Hakimliği sınavına girmek isteyen adaylar 1. ve 2. kitapçığı çözmek zorundadırlar.
Hukuk fakültesi mezunu olup adli ve idari yargı hakimliği sınavına başvurmak isteyen adaylar ise 1, 2 ve 3. kitapçığı çözeceklerdir.
3.Kitapçık: İdari Yargı Sınavına başvuran adaylar tarafından çözülecek testten oluşur.
İdari Yargı Testi: Borçlar Hukuku (Genel Hükümler), Ceza Hukuku (Genel Hükümler), Vergi Hukuku, Vergi Usul Hukuku, Maliye-Ekonomi konularıyla ilgili çoktan seçmeli sorulardan oluşur. İdari Yargı Hakimliği sınavına girmek isteyen adaylar 1. ve 3. kitapçığı çözmek zorundadırlar.
4.Kitapçık: Adli Yargı-Avukat sınavına başvuran avukat adayları tarafından çözülecek testten oluşur.
Adli Yargı-Avukat Testi: Borçlar Hukuku, Ceza Hukuku, Ceza Yargılama Usulü, Ticaret Hukuku, İcra ve İflas Hukuku, İş Hukuku konularıyla ilgili çoktan seçmeli sorulardan oluşur.
Adli Yargı Testi ile Adli Yargı-Avukat Testi aynı konular ile ilgili çoktan seçmeli sorulardan oluşacak ancak testlerde birbirinden farklı sorular yer alacaktır.
5.Kitapçık: İdari Yargı-Avukat sınavına başvuran avukat adaylar tarafından çözülecek testten oluşur.
İdari Yargı-Avukat Testi: Borçlar Hukuku (Genel Hükümler), Ceza Hukuku (Genel Hükümler), Vergi Hukuku, Vergi Usul Hukuku, Maliye-Ekonomi konularıyla ilgili çoktan seçmeli sorulardan oluşur.
İdari Yargı Testi ile İdari Yargı-Avukat Testi aynı konular ile ilgili çoktan seçmeli sorulardan oluşacak ancak testlerde birbirinden farklı sorular yer alacaktır.
1, 2 ve 3. kitapçıklar mezun adayları ilgilendirirken 4. ve 5. kitapçıklar avukat adayları ilgilendirmektedir.
Genel Yetenek ve Genel Kültür Testi: (30 Soru) Türkçe, Matematik, Türk Kültür ve Medeniyetleri, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi ve Temel Yurttaşlık Bilgisi ile ilgili çoktan seçmeli sorulardan,
Türkçe:6 soru
Matematik:6 soru
Tarih:12 soru
Temel Yurttaşlık Bilgisi: 6 soru
Alan Bilgisi Testi: (70 Soru) Anayasa Hukuku, Medeni Hukuk, Borçlar Hukuku, Hukuk Yargılama Usulü, Ticaret Hukuku, İcra ve İflas Hukuku, Ceza Hukuku, Ceza Yargılama Usulü, İdari Yargılama Usulü ve İdare Hukuku ile ilgili çoktan seçmeli sorulardan oluşmaktadır.
Anayasa Hukuku:7 soru
İdare Hukuku:7 soru
İdari Yargılama Hukuku:7 soru
Medeni Hukuku:7 soru
Medeni Usul Hukuku:7 soru
Borçlar Hukuku(Genel-Özel):6 soru
Ceza Hukuku(Genel-Özel):6 soru
Ceza Muhakemesi Hukuku:6 soru
İcra ve İflas Hukuku:6 soru
Ticaret Hukuku(Ticari İşletme-Şirketler-Kıymetli Evrak):6 soru
İş Hukuku: 5 soru
Yazılı Sınava Tabii Olmayanlar
Doktora yapanlar yazılı sınava tabii tutulmadan mülakata çağırılırlar.
Yazılı Yarışma Sınavının Değerlendirilmesi
Yazılı yarışma sınavı, Adalet Bakanlığı ile imzalanacak protokole göre Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından yapılır.
Adaylar testteki soruların cevaplarını optik okumaya elverişli cevap kâğıtlarına işaretleyecekler, cevap kâğıtları ÖSYM’de optik okuyucu ile okunacak ve bilgisayar ortamında değerlendirilecektir.
Değerlendirme sırasında yalnız doğru cevaplar dikkate alınır, yanlış cevaplar dikkate alınmaz. Testteki sorulardan herhangi biri, biçimsel veya bilimsel bir nedenle geçersiz sayıldığı takdirde bu soru, ilgili testi işaretleyen tüm adaylar için doğru yanıtlanmış kabul edilir.
Genel Yetenek ve Genel Kültür testi yirmi (20) tam puan üzerinden;
Alan Bilgisi testi seksen (80) tam puan üzerinden ayrı ayrı değerlendirilmektedir.
Bu değerlendirme yapılırken Genel Yetenek ve Genel Kültür testi konuları ile Alan Bilgisi testi konuları kendi aralarında eşit olarak puanlandırılır.
Adayların Genel Başarı Puanı tespit edilirken, Genel Yetenek ve Genel Kültür testi Puanı ile Alan Bilgisi testi Puanı toplanacak ve böylece yüz (100) tam puan üzerinden Genel Başarı Puanı hesaplanmış olacaktır.
Adli Yargı Hâkimliği sınavında 07 Ocak 2017 tarihinde KHK değişikliği ile kaldırılan 70 barajı 2018 Aralık sınavından sonra tekrar yürürlüğe girmiştir. Dolayısıyla yeni düzenlemeyle birlikte 70 barajı sınavı kazanmak için tekrar getirilmiştir. Yazılı sınava giren adayların sınavda başarılı olmalarının tespiti, genel başarı puanı sıralamasına göre en yüksek puan alan adaydan başlamak üzere ilan edilen kadronun iki katı fazlası olan adaya göre belirlenecek ve mülakata katılmaya hak kazanacaktır. Örneğin, ilanda alınacak aday sayısı 1000 ise mülakata çağırılacak aday sayısı kadronun iki katı fazlası olan 3000’dir. Ancak 70 barajının tekrar gelmesiyle birlikte 1000 kişilik ilanda iki katı fazlası aday mülakatı geçemediyse (2000 aday geçerse) sadece 70 barajını geçen adaylar mülakata girmeye hak kazanmaktadır.
Mülakatta başarılı olan adaylar için ikinci aşama staj dönemidir. Bu dönemde adaylara hâkimlik ve savcılık mesleğinin gerektirdiği bilgi ve beceriyi kazandırmak bunu davranış hâline getirmelerini sağlamak ve aynı zamanda mesleğin gerektirdiği tarafsızlık, onur, adalet anlayışına sahip olmalarını hedeflemek amacıyla eğitimler verilmektedir. Verilecek olan eğitim aşamaları ve süreleri aşağıda açıklanmıştır.
Meslek Öncesi Eğitimin Dönemleri ve Süreleri
Hâkim ve savcı yardımcılığı süresi üç yıldır.
Hâkim ve savcı yardımcılığı; temel eğitim dönemi, görev dönemi ve son eğitim döneminden oluşur. Temel eğitim ve son eğitim Türkiye Adalet Akademisi tarafından verilir. Görev dönemi ise yargı mercilerinde fiilen görev yapmak suretiyle geçirilir.
Hâkim ve savcı yardımcıları, atanmalarını müteakip temel eğitime alınır. Temel eğitim döneminde adli yargı hâkim ve savcı yardımcıları, adli yargı teşkilatının ihtiyaç durumu ile imkânlar ölçüsünde kendi istekleri göz önünde bulundurulmak ve Hâkimler ve Savcılar Kurulunun görüşü alınmak suretiyle, Adalet Bakanlığınca hâkimliğe veya savcılığa atanacak şekilde ayrılır.
Hâkim ve savcı yardımcıları, temel eğitim döneminin sonunda yazılı sınava tabi tutulur ve aldıkları puana göre en yüksek puandan başlamak üzere ayrı ayrı sıralanır. Eşitlik hâlinde hâkim ve savcı yardımcılığı yazılı yarışma sınavında puanı yüksek olana öncelik tanınır. Eşitliğin devam etmesi hâlinde kura çekilmek suretiyle sıralama belirlenir. Hâkim ve savcı yardımcıları bu sıralamaya göre, Adalet Bakanlığınca belirlenen ilk derece yargı yerleri arasından seçtikleri il veya ilçelere görev dönemini geçirmek üzere atanır.
Hâkim ve savcı yardımcıları görev döneminde bölge adliye veya bölge idare mahkemeleri ile Yargıtay veya Danıştayda da görevlendirilir.
Görev döneminde hâkim ve savcı yardımcılarının yetiştirilmesi amacıyla Adalet Bakanı tarafından tercihen istekli olanlar arasından, ilgili adalet komisyonları ve Türkiye Adalet Akademisi ile Hâkimler ve Savcılar Kurulunun görüş ve önerileri alınmak suretiyle, eğitici hâkim ve savcılar görevlendirilir. Bu görev; atama, terfi, müstemir yetki ve tevzi edilen iş sayısı gibi hususlar bakımından göz önünde bulundurulur. Eğitici sayısının birden fazla olduğu yerlerde, eğiticilerden biri koordinasyonu sağlamakla görevlendirilebilir. Eğitici hâkim ve savcılara Türkiye Adalet Akademisi tarafından eğitim verilir.
Hâkim ve savcı yardımcıları, eğitici hâkim veya savcıların görev yaptığı mahkeme ve savcılıklarda ve onların nezaretinde görev yapar. Eğitici olarak görevlendirilen hâkim ve savcılara, en fazla iki hâkim ve savcı yardımcısı verilebilir.
Görev döneminde hâkim ve savcı yardımcıları Türkiye Adalet Akademisinde iki kez ara eğitime alınır. Her ara eğitimin sonunda yazılı sınav yapılır.
Görev dönemini tamamlayan hâkim ve savcı yardımcıları son eğitime alınır. Son eğitim dönemini bitiren hâkim ve savcı yardımcıları, yazılı ve sözlü sınava tabi tutulur. Sözlü sınava girebilmek için son yazılı sınav puanı ile yazılı sınavlar nihai puanının ayrı ayrı en az yetmiş olması şarttır.
Yazılı sınavlar nihai puanı; temel eğitim döneminin sonunda yapılan sınavdan alınan puanın %10’u ile görev döneminde yapılan ara sınavlardan alınan puanların aritmetik ortalamasının %30’u ve son yazılı sınavdan alınan puanın %60’ının toplamından oluşur.
Temel eğitim ve ara eğitimler yazılı sınav sonuçlarına göre; son yazılı sınavdan tam puan alsa bile yazılı sınavlar nihai puanının yetmiş ve üzerinde olma ihtimali kalmayan hâkim ve savcı yardımcıları, on beş gün içinde yeniden ikinci ara eğitim yazılı sınavına alınır. Bu sınav sonucuna göre de yazılı sınavlar nihai puanının yetmiş ve üzerinde olma ihtimali kalmayanların, hâkim ve savcı yardımcılıklarına Adalet Bakanlığınca son verilir.
Son yazılı sınav puanı ile yazılı sınavlar nihai puanı en az yetmiş olmayanlar, en geç iki ay içinde yeniden son yazılı sınava alınır. Bu sınav sonucuna göre de başarılı olamayanlar hakkında onaltıncı fıkra hükümleri uygulanır.
Hâkim ve savcı yardımcılığı sonunda başarılı sayılmak için yazılı sınavlar nihai puanının %50’si, sözlü sınav puanının %25’i ile görev ve eğitim dönemlerinde verilen puanların aritmetik ortalamasının %25’inin toplamının en az yetmiş olması şarttır.
Yazılı sınavlar; hâkim ve savcı yardımcılarına ders verenler arasından Türkiye Adalet Akademisi Başkanınca seçilen başkan ile dört asıl ve iki yedek üyeden oluşan yazılı sınav kurulu tarafından yapılır.
Sözlü sınav; Türkiye Adalet Akademisi Başkanının başkanlığında, Teftiş Kurulu Başkanı ve Personel Genel Müdürü ile hâkim ve savcı yardımcılarına ders verenler arasından ilgili bakan yardımcısınca seçilen iki asıl ve bir yedek üyeden oluşan sözlü sınav kurulu tarafından yapılır.
Hâkim ve savcı yardımcılığı sonunda başarılı olamayanlar, talepleri hâlinde Adalet Bakanlığınca merkez veya taşra teşkilatında genel idare hizmetleri sınıfında bir kadroya atanabilir, aksi hâlde bunların hâkim ve savcı yardımcılığına Adalet Bakanlığınca son verilir.
Hâkim ve savcı yardımcılığı süresini tamamlamadan görevden ayrılanlar ile bu süreyi tamamlayıp, mesleğe kabul edildikten sonra hâkim ve savcı yardımcılığı süresi kadar çalışmadan görevden ayrılanlar, bu süre zarfında kendilerine ödenen aylık, ödenek, tazminatlar ile her türlü ödemenin, mecburi hizmetin eksik kalan kısmı ile orantılı miktarını iki kat olarak ödemek zorundadırlar.
Hâkim ve savcı yardımcılığı dönemleri, hâkim ve savcı yardımcılarının hâkimliğe veya Cumhuriyet savcılığına atanacak şekilde ayrılması, görev yerlerinin tespiti, eğitici hâkim ve savcıların belirlenmesi ve görevleri ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer hususlar Hâkimler ve Savcılar Kurulunun görüşü; görev döneminin Yargıtay ve Danıştayda geçirilmesine ilişkin hususlar ise Yargıtay ve Danıştayın görüşleri alınmak suretiyle Adalet Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle; eğitimlerin uygulama esasları ile yazılı ve sözlü sınavlara ilişkin hususlar Türkiye Adalet Akademisince çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.”